ŚWIAT OCZAMI INDIANINA

Świat białego człowieka jest pozbawiony harmonii i ròwnowagi; jest to świat chory, w ktòry mądrość Indian mogłaby tchnąć odnowę, aby biały człowiek mògł przeżywać pory roku swojego życia w swoim sercu, w zgodzie z samym sobą i naturą.

(C.G.Jung)

***

Czym jest życie?Jest tańcem świetlika nocą. Jest parującym oddechem bizona zimą. Jest cieniem przesuwającym się szybko po trawie, by zatracić się w słońcu.

(Crow Foot)

Narodzić się człowiekiem na tej świętej ziemi jest świętym ciężarem i obowiązkiem. Mamy świętą odpowiedzialność i powinność względem tego wielkiego daru życia, dużo większego niż cudowny dar istnienia roślin, ryb, lasòw, ptakòw i innych istot żywych na ziemi. My jesteśmy w stanie zaopiekować się nimi.

(Shenandoah)

P.S.

Na zdjęciu park Tayrona, Kolumbia <3

gdzie aktualnie mieszkają szczepy indian mających swe korzenie w czasach poprzedzających "odkrycie" Ameryki!

...znam cudownego człowieka, ktòry poznał mieszkancòw tej wioski osobiście ...są niesamowici <3

Nie dziedziczymy świata od naszych ojców,

ale pożyczamy go od naszych dzieci.

(Tayrona)

Jeżeli patrzysz na świat oczami Lakoty, świat zmienia imię, staje się Matką Ziemią. Wòwczas widzisz ludzi na niej mieszkających z innej perspektywy. Widzisz kontynenty, oceany, czujesz energię przebiegającą przez ziemię. A potem widzisz konstelacje, galaksje i czujesz, że każdy element wszechświata jest potrzebny. I jesteś w stanie pojąc, że jesteśmy częścią tego wielkiego planu miłości. Nasze zrozumienie znaczenia Świętego Koła Życia pochodzi z tej właśnie perspektywy.

(Birgil Kills Straight)

Ziemia jest istotą żyjącą.

Góry mówią.

Drzewa śpiewają.

Jeziora mogą myśleć.

Kamienie mają w sobie ducha.

Skały posiadają moc.

(Lame Deer, Sioux)

Odkrycie czy inwazja?

Nazywacie to "odkryciem Ameryki" co my nazywamy "inwazją Europejczykòw". Co odkryliście? Nic! Zniszczyliście nasze języki, nasze tradycje, nasze wioski, potępiliście naszą świętą nagość,

zabiliście naszą wiarę w imię waszego Boga Ojca wszystkich ludzi, podzieliliście nasz kontynent jak tort na stole waszych kongresòw ojcòw i władcòw świata. Całe to okrucieństwo nazywacie cywilizacją.

Nigdy nie myśleliśmy o niekończących się ròwninach, o falujących pagòrkach, o rwących rzekach jak o czymś dzikim.Tylko białym ludziom wydawało się, że ziemia jest w rękach dzikich ludzi i zwierząt. Dla nas natura była słodka, ziemia piękna: byliśmy otoczeni błogosławieństwem Wielkiego Ducha. Dopòki biały człowiek nie dotarł tutaj ze swoją brutalną wściekłością, ktòrą wyładował na naszych kochanych rodzinach. To w naszych oczach było dzikie. Gdy zwierzęta leśne zaczęły uciekać w popłochu przed nadciagającymi białymi, dla nas rozpoczął się dziki zachòd.

Byliśmy narodem bez praw, lecz żyliśmy w wielkiej harmonii z Wielkim Duchem, Stwòrcą i Panem Wszystkiego. Uważaliście nas za dzikich. Nie rozumieliście naszych modlitw, nawet nie pròbowaliście ich zrozumieć. Gdy śpiewamy naszą pochwałę słońca, ksieżyca czy wiatru, traktujecie nas jak bałwochwalcòw ... Nie rozumiejąc nas widzieliście w nas jedynie zatracone dusze ... tylko dlatego, że nasza religia była inna od waszej.

Nigdy nie zdarzyło się, odkąd została założona ta republika, aby działania w tym kraju były niewinne .... Ostateczne zobowiązanie do wypełnienia uchwał i traktatów z indiańskimi plemionami powinno być pierwszym krokiem do wprowadzenia moralności w polityce zagranicznej Ameryki.

(V. Deloria)

Jeżeli Ameryka nie zacznie wreszcie budować moralnego świadectwa o swoich stosunkach z Indianami, nie powinna próbować oszukiwać reszty świata w temacie swoich zamiaròw w odniesieniu do innych kontynentów. Ameryka zawsze była aktywną imperialistyczną potegą, która stara się łapczywie uchwycić gospodarczą kontrolę nad najbiedniejszymi zakątkami świata.

(V. Deloria)

GŁOS HISTORII WYMAGA WYSŁUCHANIA I ZROZUMIENIA!

W latach 1860 - 1880, gdy Zachód był już konający, plemiona indiańskie zostały zamknięte w rezerwatach. Poszczegòlne Kościoły, od początku 1860, zaczęły uczęszczać do Biura Spraw Indian w Waszyngtonie w celu uzyskania odpowiednich uprawnień w rezerwatach. W ten sposòb jeden Rezerwat został przydzielony Kościołowi katolickiemu, inny luterańskiemu, jeszcze inny metodystom i Kościołowi episkopalnemu. Ale Kościołom było zakazane wzajemne odwiedzanie się w rezerwatach. Możliwe to było jedynie za zgodą beneficjenta Kościoła sprawującego kontrolę nad rezerwatem. Zawsze przeszkadzał mi fakt, że te Kościoły, które nie dzieliły ambony a szanowały siebie nawzajem jak dzieci szatana, podzieliły się z zimna krwią plemionami, tak jakby wybierały ludzi do gry w piłkę nożną.

(V. Deloria)

Tak naprawdę Krzysztof Kolumb nazwal ich Indianami, ponieważ myślał, że doplynął do Azji. Ale biorąc pod uwagę, że indiańscy przodkowie przybyli do Ameryki poprzez Cieśninę Beringa, Indianie wywodzą się wlaśnie od Azjatòw. Trzeba wziąć pod uwagę, że w niektòrych porach roku Alaska i Kamczatka połączone są morzem skutym lodem. Można wòwczas przejść z Azji do Ameryki. Nie było więc potrzeby odkrywania Ameryki; Azjaci wiedzieli o niej zawsze.

Społeczności indiańskie istnieją jedynie jako narody, na ktòrych można eksperymentować. Z biurokratycznego punktu widzenia oznacza to "projekt pilotażowy". Z punktu widzenia antropologii jest to kontynuacja traktowania Indian jako obiektu obserwacji.

(V. Deloria)

Indianie ułatwili wielki boom ekonomiczny w historii. Ten niesamowity postęp był źròdłem dobrobytu świata kapitalistòw, podczas gdy Indianie wciąż żyją w ubòstwie. Żyją wciąż w krajach walczących o byt, w krajach dotkniętych inflacją, gdzie wartość jednego dnia pracy może spaść o 1/4 w przeciągu niewielu godzin od wieczora do poranka.

W jaki sposòb my, Europejczycy, możemy wam pomóc?

- Kształceniem ... Kształćcie, kształćcie waszych ludzi, jeśli naprawdę chcecie nam pomóc !

(Ron Two Bulls)

Jestem czerwonoskòrym. Jeżeli Wielki Duch chciałby bym był biały, takim by mnie stworzył. 

Wielki Duch wlał w białe serca pewne marzenia i plany, do mojego włożył inne ...

Każdy człowiek jest dobry w

Jego oczach. 

Orły nie czują potrzeby stać się krukami.

Zwierzęta nie zabijają, polują na zdobycz z głodu. Nawet my, Indianie, kochamy bizona za to, że pozwala nam rozwijać się i żyć; za to dziękujemy ziemi i modlimy się, by bizon zawsze mògł mnożyć się w liczne stada. Biały człowiek zabija kierowany chciwością, aż do eksterminacji narodów. Nigdy nie będziemy mieć tak szalonego pomysłu jak wytępienie wszystkich bizonòw.

Nigdy nie prześladuj twojego bliźniego z powodu jego wyznania. Szanuj jego wiarę, aby mògł odwdzięczyć się tobie tym samym.

(Tecumseh)

PS: Na zdjęciu indios Tayrona w Kolumbii

Perhaps you think the Creator sent you here to dispose of us as you see fit.If I thought you were sent by the Creator I might be induced to think you had a right to dispose of me.

Do not misunderstand me but understand me fully with reference to my affection for the land. I never said the land was mine to do with as I choose. The one who has a right to dispose of it is the one who has created it.I claim a right to live on my land and accord you the privilege to return to yours.

Brother, we have listen to your tolk coming from our father the great White Chief at Washington. And my people have called upon me to reply to you. And in the winds which pass through these aged pines we hear the moanings of their departed ghosts. And if the voice of our people could have been heard that act would never have been done. But alas though they stood around they could neither be seen nor heard. Their tears fell like drops of rain.

I hear my voice in the depths of the forest but no answering voice comes back to me. All is silent around me. My words must therefore be few...I can say no more...He is silent for he has nothing to answer when the sun goes down.

(Chief Joseph, Nez Perce)

He(white man)is silent

for he has nothing to answer when the sun goes down.

/On (biały człowiek)

nie ma nic do powiedzenia, gdy zachodzi słońce./

(Chief Joseph, Nez Perce)

PANENTEIZM (gr. pán en theós – wszystko w bogu) przeciw PANTEIZMOWI

Indianie Ameryki Północnej, przed wprowadzeniem chrześcijańsko / zachodnich kategorii poznawczych indywidualności i tymczasowości, w wielkim stopniu nieobecnych przed przybyciem Kolumba, byli i są w dużej mierze panenteistami wyznającymi koncepcję Boga jako podmiotu równocześnie immanentnego w tworzeniu jak i transcendentalnego od niego. Wyjątek stanowi plemię Cherokee, które wyznawało monoteizm. Większość ludów Ameryki Południowej było głównie panenteistami, podobnie jak kultury starożytnej Azji Południowo-Wschodniej. W Ameryce Środkowej cywilizacja Majów, Azteków oraz Inków (Tahuatinsuyu) z Ameryki Południowej były w rzeczywistości politeistami czczącymi głównie męskie bóstwa.
Panenteizm (od greckiego pani = "wszystko", en = "w", teos = "Bogu") jest pozycją teologiczną, która głosi, że Bóg jest obecny we wszechświecie, ale jednocześnie go przerasta. Panenteizm odróżnia się od panteizmu, który utrzymuje, że Bóg łączy się z materialnym wszechświatem. W panenteizmie Bóg jest postrzegany jako twórca i / lub siła animacyjna wszechświata, która przenika wszechświat i wszystkie istniejące rzeczy.

Kosmologiczny model Tukano zakłada ogólną ròwnowagę przepływów energii. To ludzie, poprzez wysiłek własny, zwracają systemowi wykorzystaną energię, pozwalając w ten sposòb na równoważenie systemu człowiek - natura.

Jest to religijna propozycja, która łączy się z organizacją gospodarczą i społeczną grupy. W ten sposòb ogólna ròwnowaga przepływów energii staje się celem religijnym, w którym utrzymanie ekosystemu zamieszkanego przez człowieka determinuje jego działania. Zrozumienie funkcjonowania struktury i funkcji ekosystemu jest podstawowym wymogiem u Tukano. Posiadana przez nich wiedza na temat środowiska naturalnego nie jest przypadkowa i nie jest nabyta poprzez rosnącą znajomość i powtarzające się sensoryczne doświadczenia: jest to wiedza uporządkowana i rygorystyczna, oparta na długiej tradycji badań i doświadczeń potrzebnych jako narzędzie przetrwania biologicznego i kulturowego. Nauka, która bierze udział w tańcu życia i staje się kulturą.

W ten sposób nauka nie ma osobnej konotacji i staje się aspektem całości, tracąc swój destrukcyjny charakter. Po raz kolejny, miłość sprawia, że ​​świat się kręci, w takim stopniu, w jakim ​​ludzie znów stają się zaangażowani. I tak, nawet z naszej ograniczonej perspektywy, wracamy do potwierdzenia totalności.

W sercu każdego człowieka jest zakorzeniony duchowy apetyt wiary absolutnej, długotrwałej i pozytywnej w przyszłym życiu. 

Taka wiara daje spokòj. 

Taka wiara jest u podstaw naszej osobowości. 

Lecz ogromna ilość młodych ludzi nie czuje pośpiechu względem ocalenia własnej duszy.

(Thomas Wildcat Alford, Shawnee)

Być wojownikiem ma dla nas inne niż dla was znaczenie. Wojownikiem nie jest ten, kto walczy, gdyż nikt nie ma prawa odbierać życia innym. Wojownikiem jest ten, kto poświęca życie dla dobra innych. Obowiązkiem wojownika jest dbać o starcòw, bezbronnych, bezradnych, a przede wszystkim o dzieci, ktòre są przyszłością ludzkości.

(Sitting Bull)

Człowiek uduchowiony kocha ciszę,

okręca się nią jak pledem:

przemawiająca cisza, głos mocny jak uderzenie pioruna, uczący wielu rzeczy.

Szaman pragnie przebywać w miejscu, w ktòrym słychać jedynie brzęczenie owadòw. Siedzi zwròcony twarzą na zachòd i prosi o pomoc. Przemawia do roślin, a one mu odpowiadają. Wczuwa się w mowę zwierząt. Staje się jednym z nich. Czerpie moc z każdego istnienia. Sam także ma moc, trudną do zdefiniowania - tak po prostu jest. Sam to przeżyłem. Szaman musi należeć do ziemi: musi czytać naturę jak biały człowiek czyta książkę.

(Lame Deer, Sioux)

Nie interesuje nas bogactwo, nie jest ono potrzebne, nie można zabrać go z sobą po śmierci. Chcemy wychowywać nasze dzieci. Nie wiemy co zrobić z bogactwem, za ktòrym podążacie. Chcemy jedynie pokoju i miłości.

(Red Cloud)

Starcy i dzieci czują się dobrze razem i rozumieją się wzajemnie, ponieważ dzieci właśnie przybyły od Manitou, a starcy tam się wybierają.

(przysłowie indiańskie)

Idź naprzód z odwagą. Kiedy masz wątpliwości, stój spokojnie i czekaj; kiedy wątpliwości już dla ciebie nie istnieją, idź naprzód z odwagą. Dopóki otulają cię mgły, zachowaj spokój; zachowaj spokój, aż nie wstanie słońce i nie rozproszy mgły, na pewno się tak stanie. Wtedy działaj z odwagą.

- Biały Orzeł, Wòdz Ponca -

Wiosna już powròciła, słońce objęło ziemię. Wkrótce zobaczymy dzieci ich miłości. Każde ziarno, każde zwierzę zbudziło się. Również my zostaliśmy stworzeni przez tę wielką siłę. Z tego powodu wierzymy, że inni ludzie i nasi bracia zwierzęta mają takie samo prawo do życia na tej ziemi.

(Sitting Bull)

"Cały świat nadchodzi,

nadchodzi naród,

nadchodzi naród;

orzeł przyniósł wiadomość dla plemienia,

Ojciec przemówił,

Ojciec przemówił;

ponad całą Ziemią nadchodzą,

żubry nadchodzą,

żubry nadchodzą;

kruk przyniósł wiadomość dla plemienia,

Ojciec przemówił,

Ojciec przemówił."

(Sioux Ghost Dance Song)

Nie oceniaj swojego sąsiada zanim nie przechodzisz dwòch dòb w jego mokasynach.

(przysłowie indiańskie)

Zapamiętaj to, co widziałeś, gdyż to, czego nie widziałeś porwie wiatr.

(przysłowie Navajo)

Jak długo żyć będziecie postępujcie tak, aby nie odbierać innym ludziom szczęścia. Wręcz przeciwnie, unikajcie czynienia innym ludziom przykrości, a starajcie się podarować im każdą możliwą radość.

(powiedzenie Indian Sioux)

Starcy zasługują na największy szacunek, gdyż przekazują nam tradycję, kulturę i język. Wciąż, ròwnież dzisiaj, dopomagają swoją madrością w ulepszaniu świata.

(Sinta Glesha)

Nie jak się rodzisz, ale jak umierasz pokazuje, do ktòrego narodu należysz.

(Black Elk)

Nocą wszystkie koty zmieniają sie w leopardy.

(przysłowie indiańskie)

Bòg śpi w kamieniu, śni w kwiatach, budzi się w zwierzynie i potrafi być obecny w człowieku.

(przysłowie indiańskie)

Gdy byłem dzieckiem, zrozumiałem jak dawać. Zapomniałem o tej łasce, gdy zostałem ucywilizowany.

(Chief Luther Standing Bear)

Tubylcze narody są moralnym potencjałem ludzkości.

(Evo Morales)

Badź ostrożny, gdy mòwisz. Słowami tworzysz świat wokòł siebie.

(powiedzenie Navajo)

Wszyscy ludzie zostali stworzeni przez tego samego Wielkiego Ducha. Wszyscy są braćmi.

(Chief Joseph, Nez Perce)

A song that asks the spirits of earth and sky ,Thus weave for us a garment of brightness that we may walk fittingly where the birds sing ... - Anonymous

(Piosenka, która zwraca się do duchów ziemi i nieba,
by utkały dla nas tkaninę,
w ktòrej moglibyśmy chodzić wygodnie tam,
gdzie ptaki śpiewają ...)

Wejdźcie na szczyt gòry i płacząc szukajcie waszej drogi.

(powiedzenie Oglala, Lakota Sioux)

Naszymi świętymi pismami są świadectwa życia natury, ktòre każda osoba może czytać codziennie na własną rękę w małych stworzeniach, ziołach, drzewach, w rzeczach, ktòre rosną, w wietrze i piorunach, w deszczu, w morzach, w jeziorach i strumieniach, w górach, w skałach oraz w piasku, w gwałtownej sile słońca, w magii naszej babci Księżycu, w tajemnicy gwiazd. Te wszystkie duchy są naszymi mistrzami.

(Saupaquant)

Wszystko to, co Moc Świata czyni jest w kształcie koła. Niebo jest okręgiem i słyszałem, że ziemia jest kulista jak piłka i takie same są gwiazdy. Wiatr, gdy jest potężny, wieje kuliście. Ptaki wiją okrągłe gniazda, gdyż ich religia jest taka sama jak nasza. Słońce wschodzi i zachodzi czyniąc koło.To samo robi księżyc i oba są okrągłe. Nawet pory roku poruszają się dookoła w swej ciągłej przemianie i powracają do punktu wyjścia. Życie człowieka jest kołem od dzieciństwa do dzieciństwa i dzieje się tak z każdą rzeczą, w ktòrej jest Moc Świata.

(Hehaha Sapa, Lakota)

Poprzez ciemności doszły moich uszu odgłosy:

płacz wiatru, szept drzew, głosy natury, odgłosy zwierząt, krzyk sowy ...

Nagle poczułem Twoją wszechobecność.

(Tahca Ushte)

Kochamy tę ziemię jak noworodek kocha bicie serca matki.

(Sealth)

Dla teologii katolickiej jedynym powodem, dla ktòrego istnieje natura wydaje się być służba ziemskiemu człowiekowi - możnaby zastanawiać się do czego jest potrzebne gruboskòrne, tropikalne zwierzę albo jakiś potwòr morski - więc niebieskie Jerusalem, w ktòrym człowiek nie będzie miał potrzeb cielesnych, wyłącza ze swego udziału rośliny i zwierzęta...

- fragment z książki F. Schuona "Religia i sztuka Indian prerii Ameryki Pòlnocnej."

My to właśnie wiemy: ziemia nie należy do człowieka, to człowiek należy do ziemi. Wszystko jest ze sobą nierozerwalnie połączone jak rodzina połączona jest więzami krwi. To nie człowiek jest twòrcą płòtna życia. Jest jedynie jego jednym włòknem. Cokolwiek będzie czynił, uczyni to sam sobie.

(Sealth)

Młodzi Indianie nie mogą zapomnieć, że mają do przechowania święte dziedzictwo. Nie ma nic bardziej fałszywego od zachwytu nad wspòłczesną cywilizacją i pogardą dla świętego dziedzictwa ich rasy. Jeżeli przodkowie dzisiejszych Indian mieli wady i popełnili błędy, należy to samo powiedzieć o białych przodkach. Niedoskonałości Indian nie są gorsze od pewnych grzechòw wspòłczesnego człowieka, żeby nie powiedzieć wiecej ...

Kiedyś ten człowiek wzrastał wolny, dokładnie tak samo jak kwiaty na łące, był częścią tej ziemi w tym samym stopniu jak jest nią bizon. Ciało miało duszę modelowaną tym samym wzniosłym zmysłem ròwnowagi.

(Weatenatenamy, Cayuse)

Dlaczego chcecie wziąć siłą to, co możecie otrzymać z miłości?

(przysłowie indiańskie)

To wielkie szczęście, że nigdy nie byliśmy niewolnikami. Mogliśmy ofiarować ziemię zamiast życia i pracy. Ponieważ czarny człowiek pracował, uważany był za zwierzę pociagowe. Ponieważ Indianin zajmował wielkie przestrzenie, uważany był za dzikie zwierzę. Jeżeli mielibyśmy lub moglibyśmy ofiarować coś innego, bylibyśmy uważani ròwnież za coś innego.

Dlaczego indiańska babcia jest najpiękniejszą rzeczą jaka może przydarzyć się dziecku, dlaczego babcia -

indiańska księżniczka jest tak bardzo potrzebna niektòrym białym? Czy obawiają się tego, że zostaną uznani za obcych? Potrzebują więzòw krwi z dzikim zachodem i jego niebezpieczeństwami, by poczuć co znaczy być Amerykaninem? Czy jest to może pròba uwolnienia się od własnej części winy za sposòb w jaki potraktowano Indian?

(V. Deloria)

Szanujcie kobiety, młodzi wojownicy!
Bo wszyscy przychodzimy na świat w ich ramionach
i tak samo umieramy.

(Black Elk, Oglála Lakȟóta Heȟáka Sápa)

Kiedy bierzemy coś od Ziemi, musimy jej to zwròcić. My i Ziemia powinniśmy być partnerami o równych prawach. To co winniśmy Ziemi jest tak proste, a jednocześnie tak trudne jak szacunek.

(Jimmie Begay - Navajo Indian)

Kiedy budzisz się rano, podziękuj Bogu za światło świtu, za darowane ci życie i za siłę, ktòrą znajdujesz w swoim ciele. Podziękuj Bogu za pożywienie, które ci daje i za radość życia. Jeśli nie znajdziesz powodu, aby odmówić modlitwę dziękczynną, oznacza to, że jesteś w błędzie.

(Tecumseh)

Kiedy biała armia walczy z Indianami i wygrywa, jest to uważane za wielkie zwycięstwo, ale jeśli zostają pobici biali, to wòwczas nazywa się to masakrą.

(Chiksika, starszy brat Tecumseh'a)

Nie znam gatunków roślin, ptaków lub zwierząt, które by nie ucierpiały z powodu przybycia białego człowieka. Biały człowiek uważa naturalne życie zwierząt, jak i mieszkancòw tego kontynentu, za uciążliwe. Nie ma słowa w naszym języku, ktòre oddałoby znaczenie słowa "dyskomfort".

(Standing Bear)

Żaba nigdy nie wypija
całej wody ze stawu, w którym żyje.

(przysłowie Sioux)

Kultura indiańska opiera się na niepisanej wewnętrznej mądrości, na absolutnie nieteologicznej wiedzy o wolnej naturze Boga; a Jego Księgę stanowi całość istot i rzeczy przez Niego stworzonych.

Więcej jest mądrości w snach, niż w realiach przebudzenia.

(przysłowie indiańskie)

Bracie! Nasze ziemie były kiedyś duże, a wasze bardzo małe. Staliście się wielkim narodem, a my mamy tylko tyle miejsca, że ledwie wystarcza do rozłożenia naszych kocy. Zawładnąłeś naszym krajem, ale wciąż ci za mało. Chcesz zmusić nas do wiary w twoją religię...

(Jacket Red)

Kto chce być człowiekiem sprawiedliwym, musi szanować wszystkie formy życia na ziemi: niebo, księżyc, słońce, gwiazdy i wszystko to, co daje nam Natura. Jeśli ktoś przychodzi do twego domu i jest biedny, to powinien otrzymać od ciebie dach nad głową, żywność i odzież. Tak powinien zachować się człowiek sprawiedliwy.

(Z pracy pisemnej dwunastoletniego dziecka: Kim'a Katsitsiosta)

Odkąd zostaliśmy zamknięci w tym rezerwacie, moi ludzie musieli głodować. Nie możesz strachem powstrzymać naszego głodu. Wczoraj widziałem małe dzieci, które jadły trawę. Chcesz zabrać nawet trawę, ktòrą karmimy nasze dzieci?

(Little Wolf)

Jedyną niezbędną rzeczą dla utrzymania pokoju na świecie jest to, by każde dziecko mogło rozwijać się szczęśliwie.

(Dan George)

Urodziłem się ze skórą koloru miedzi. Wielu moich przyjaciòł urodziło się z żółtą, czarną i białą skórą. Istnieją kwiaty w różnych kolorach, a każdy z nich jest piękny. Mam nadzieję, że moje dzieci będą żyć w świecie, w którym wszyscy ludzie, we wszystkich kolorach, będą się rozumieć i pracować razem, bez dążenia do ujednolicenia wedle woli większości.

(Tatanga Mani)

Oszczędzajcie kobiety i dzieci.
To nie przeciwko nim toczymy wojny, to nie przeciwko nim używamy noży do skalpowania. Walczymy z mężczyznami.
I chcemy zachowywać się jak mężczyźni.

(Osceola)

Ziemia została stworzona z pomocą słońca, i tak powinno pozostać ...Ziemia została stworzona bez linii demarkacyjnych i to nie człowiek powinien dokonywać podziałòw ... Nigdy nie twierdziłem, że ziemia należy do mnie, bym mògł czynić z nią tak, jak mi się podoba. Jedynym, który ma prawo do dysponowania ziemią jest ten, kto ją stworzył. Żądam prawa do życia na mojej ziemi i przyznaję Ci przywilej do życia na twojej.

(Chief Joseph, Nez Perce)

Ziemia nie należy do człowieka, to człowiek należy do Ziemi.

(Atlee - Duwamish)

Wiecie, że drzewa mòwią? Robią to naprawdę! Rozmawiają ze sobą i będą mówić do nas, jeśli tylko będziemy chcieli ich wysłuchać. Problemem białych ludzi jest to, że nie słuchają drzew! W ten sam sposòb nigdy nie słuchali Indian i innych głosów natury. Ale zapewniam was, że drzewa wiele mnie nauczyły: o pogodzie, o zwierzętach, o Wielkim Duchu.

(Tatanga Mani Assiniboine)

Narodziny człowieka na tej ziemi to święte zadanie. Ponosimy świętą odpowiedzialność za ten wyjątkowy dar, który został nam dany, znacznie wyższy od cudownego daru, jakim jest życie roślin, ryb, lasów, ptaków i wszystkich stworzeń żyjących na ziemi. My możemy się nimi zaopiekować.

(Shenandoah)

...jeśli odkrywcy lat przeszłych nie byli chrześcijanami, to dlaczego prawdziwi chrześcijanie nie powstali w obronie swej wiary i zasad? Biorąc to pod uwagę, podczas zderzenia się zachodniego industrializmu z tubylczymi plemionami, podniosło się niewiele głosòw prawdziwych chrześcijan w celu zapobieżenia eksploracjom ...

Widziałem więcej niż mogę powiedzieć

i zrozumiałem więcej niż widziałem;

a widziałem w święty sposób cienie wszystkich rzeczy w Duchu i kształty form tak, jak muszą żyć razem tworząc jeden Byt.

Indianie i inne istoty, które urodziły się i mieszkały w tym miejscu, miały wspólną matkę: Ziemię. Indianie byli związani ze wszystkimi żywymi istotami i uważali, że wszystkie stworzenia miały takie same jak oni prawa. 

Dopòki człowiek był przywiązany do ziemi, kochał ją i podziwiał.

(Standing Bear)

Edukacja była przekazywana poprzez poradę i przykład, bez uciekania się do kar fizycznych. Dziecko podążało wszędzie za dorosłymi, ucząc się od nich pracy i wszelkich technik. Ważnym czynnikiem w edukacji była akceptacja wsròd innych dzieci: życie Indianina było kompletnie publiczne - "opinia publiczna" była więc bardzo istotna i za jedną z najbardziej dotkliwych kar uważano "naganę publiczną".

Kultura Indian ma etyczny fundament, który jest widoczny w całej gamie zachowań społecznych i w stosunku do środowiska naturalnego. Ziemia dla Indian jest Matką, Dawcą darów życia, przynależności i tożsamości. Możemy w ten sposób łatwo zrozumieć psychologiczne i sociologiczne znaczenie jakie miała dla nich deportacja na nieznane terytorium pozbawione cech charakterystycznych dla ich życia i kultury.

Powieść Eldy Fossi:
"Będę mówił głosem wiatru"

Nikt nie ma prawa do sprzedaży, nawet innemu plemieniu, tym bardziej ... cudzoziemcom! Sprzedać kraj! Dlaczego nie sprzedać powietrza, chmur, wielkiego oceanu ze wszystkimi posiadłościami! Czy nie jest prawdą, że Wielki Duch stworzył je dla swoich dzieci?

(Tecumseh Shawnee)

Słyszałem, że macie zamiar umieścić nas w rezerwie w pobliżu gór. Nie chcę tam iść. Lubię wędrować po prerii. Tam czuję się wolny i szczęśliwy. Gdy osiedlimy się w jakimś miejscu, stajemy się bladzi i umieramy.

(Satanta Kiowa)

Kobieta jest święta. Szanujemy matki, siostry, żony, córki, wnuczki. To kobiety, które dają nam życie, które nas żywią i uczą nas, jak chodzić i mówić. Mężczyźni są ich oczami, uszami, ich ustami.

(Birgil Kills Straight)

Stary uzdrowiciel duszy powiedział:
To nie plecy bolą, boli obciążenie.
Nie bolą oczy, ale niesprawiedliwość.
Nie boli głowa, ale bolą myśli.
Nie boli gardło, lecz boli to, czego nie wyrażamy lub co wyrażamy w gniewie.
Nie boli żołądek, ale boli to, czego dusza nie trawi.
Nie boli wątroba, ale rani gniew.
To nie serce boli, ale boli miłość.
I to ona, miłość,
zawiera w sobie najpotężniejszy lek.

Las jest domem dla wielu ptaków i wielu zwierząt; woda jest domem różnych ryb i gadów. W ramach tego samego gatunku nie wszystkie ptaki są do siebie podobne i tak samo jest ze zwierzętami, i ludźmi. Powodem, dla ktòrego Wakan Tanka nie stworzył dokładnie takich samych dziesięciu ptakòw, dziesięciu zwierząt i dziesięciu ludzi jest Jego wola, aby każdy z nas mògł mieć swoje miejsce, mògł być wystarczający sam w sobie, bez zajmowania miejsca innym. Od dzieciństwa obswerwowałem bardzo uważnie liście drzew i trawę i nigdy nie widziałem dwòch dokładnie takich samych. Oczywiście, mogą być do siebie bardzo podobne, ale przy bliższym i uważnym poznaniu okazuje się, że delikatnie różnią się między sobą.

(Okute Oglala)

Czasem człowiek uważa, że został stworzony, aby dominować, aby kierować. Ale się myli. Człowiek jest jedynie częścią całości. Jego zadaniem nie jest wykorzystywanie stworzenia, ale czuwanie nad stworzeniem. Człowiek nie ma ani władzy, ani przywilejòw. Ma za to odpowiedzialność.

(Orens Lyons, Onondaga)

Wasi ludzie podziwiają ludzi bogatych: bo mają wiele domów, dużo ziemi, wiele kobiet ... Czy tak nie jest? Cóż, powiedzmy, że moi ludzie cenią mnie za to, że jestem ubogi. Taka jest różnica.

(Sitting Bull)

Wy, biali, wymagacie, byśmy orali ziemię, ścinali trawę na siano, by je sprzedać i zdobyć bogactwo. Wy, biali, znacie tylko pracę. Nie chcę, by moi młodzi ludzie stali się wam podobni. Ludzie, którzy zawsze pracują, nie mają czasu na marzenia, a tylko ci, którzy mają czas na marzenia odnajdują mądrość.

(Smohalla)

Bóg stworzył ten kraj i umieścił w nim Indian. On stworzył tę rzekę, ryby w tej rzece i jelenie w tych górach. Indianie mnożyli się i stali się ludem. To jest naszym prawem, jak było nim w czasach sięgających pamięcią życia moich pradziadów. To pożywienie pozwoliło nam żyć. Moja matka zbierała jagody; mòj ojciec polował i łowił. Dopóki żyję, nie zmienię zdania. Moja krew, moja siła pochodzi z ryb, korzeni i owoców; są esencją mojego życia. Nie byłem tu sprowadzony z obcego kraju, nie dotarłem tutaj. To stwórca mnie tutaj postawił.

(Meninock Yokima)

Urodziłem się na prerii, gdzie wiatr wiał swobodnie i gdzie nic nie stało na przeszkodzie światłu słonecznemu. Urodziłem się tam, gdzie nie było ogrodzeń i gdzie wszystko oddychało swobodnie. Chcę umrzeć tam, a nie wewnątrz tych murów.

(Ten Bears, Comanche)

Moja ręka nie jest koloru twojej ręki, ale jeśli się zranię, wypłynie krew i poczuję ból. Mamy krew tego samego koloru. Bóg mnie stworzył i jestem człowiekiem.

(Steanding Bear)

Dziękujemy naszej Matce Ziemi, która nas karmi. Dziękujemy rzekom i strumieniom, które dają nam wodę. Dziękujemy ziołom, które dają nam lekarstwo na nasze choroby. Dziękujemy kukurydzy i jej siostrze fasoli, i dyniom, które dają nam życie. Dziękujemy krzewom i drzewom, które dają nam owoce ...

(Modlitwa Irokezòw)

Dla was, białych, Raj jest w niebie; Naszym Niebem jest Ziemia. Kiedy odebraliście nam Ziemię, odebraliście nam Raj.

(Small Leaf)

Bez Matki Ziemi nie byłoby nas tutaj, a jednak ją zabijamy, zatruwamy powietrze, wodę, odbieramy jej wszystkie naturalne moce, moce, które mogą być katastrofalnym czynnikiem w naszym życiu, nie tylko w życiu Lakoty, ale w życiu wszystkich istot ludzkich.

(Birgil Kills Straight - Lakota)

Dla nas, Indian jest fajka, ziemia, na której możemy usiąść i otwarte niebo. Duch jest wszędzie. Czasami ukazuje się poprzez zwierzę, ptaka lub drzewo i wzgórze. Czasami przemawia z kamienia, a nawet z wody.

(Lame Deer)

Kultura czerwonoskórych opiera się na niepisanym, na mądrości w całości nie - teologicznej, dotyczącej natury Boga; 

Jego Księgą jest zbiòr wszystkich istot i rzeczy przez Niego stworzonych, poczynając od Świętych Stron Świata.

Jeśli będziesz rozmawiać ze zwierzętami, one będą rozmawiać z tobą i poznacie siebie nawzajem. Jeśli nie będziesz z nimi rozmawiać, nie będziesz mògł ich poznać, a to, czego się nie zna, budzi strach i to, co budzi strach, zostaje zniszczone.

(Chief Dan George)

Gdybyście wy, biali, nigdy do nas nie dotarli, kraj ten nadal byłby jak dawniej. Wszystko zachowałoby pierwotną czystość. Zdefiniowaliście "dzikim" to, co dla nas było naturalne, było wolne.

Zwierzęta nie są dzikie; są tylko wolne. Byliśmy wolni przed waszym przybyciem.

Potraktowaliście nas jak dzikich, nazwaliście nas barbarzyńcami, dzikusami... Ale my byliśmy jedynie wolni!

(Leon Shenandoah, Onondaga)

Dzieci, w pierwszych miesiącach życia, pozostawały w ścisłym fizycznym kontakcie z matką, w specjalnej podstawce typu "nosidełko", składającej się z płaskiej podstawy, do ktòrej dziecko było przytwierdzane powijakami. Matka stale nosiła dziecko na plecach.

Od pierwszych miesięcy życia dziecka troską matki było wychowanie dziecka do życia w obozie. Jak tylko mogło już chodzić, pozostawiała je z towarzyszami zabawy. Wszyscy stawali się "matkami" i "ojcami" dziecka, a relacje rodzinne zostawały poszerzone do życia we wspólnocie.

*

Kto znajdzie spokój wewnętrzny, aby zrozumieć Ziemię? Przyszłość człowieka leży w zrozumieniu tajemnicy własnego życia oraz przyjęciu odpowiedzialności za wszystko, co żyje. Kto wysłucha głosu drzew, zwierząt i ptaków, głosòw miejsc na Ziemi? Kiedy ludzie ze wszystkich kontynentów zrozumieją czym jest ich dziedzictwo i zaczną pojmować znaczenie Ziemi przekazanej nam w dziedzictwie przez naszych ojcòw, wòwczas amerykańscy najeźdźcy odkryją, że Bóg w Ameryce jest czerwony.

(Vine Victor Deloria Jr.)

Odbieracie nam ziemię; zabijacie zwierzynę, w ten sposòb życie staje się dla nas trudne. Teraz mówicie nam, byśmy pracowali, aby żyć. My nie ingerujemy w wasze sprawy, a mimo to ciągle pytacie nas, czemu nie staniemy się "cywilizowani"? Nie chcemy waszej cywilizacji! Chcemy żyć jak nasi ojcowie i ich ojcowie przed nimi.

(Crazy Horse - Lakota)

Powiem ci jedno ...nigdzie nie widziałem tyle dobroci i miłości godnej bycia chrześcijaninem. O ubogich, chorych, starcach, wdowach i sierotach myślano przede wsztstkim. To najpierw ich brano pod uwagę. Gdy plemię przenosiło się w nowe miejsce, udzielano im wszelkiej pomocy i dostarczano mięso po każdym polowaniu. Ròwnież ja byłem traktowany jak brat. Więc to wam mówię: żadna społeczność lub kościół nie może pochwalić się ludźmi o tak prawdziwym i głęboko chrześcijańskim podejściu, jakim charakteryzowali się Indianie.

Historia.

Pierwszym uprzedzeniem jest to, że Indianie są "narodem bez historii". Wychodzimy z założenia, zrodzonego w naszych "nikczemnych myślach", że przekaz pisemny, najlepiej chronologiczny, jest jedynym sposobem przekazywania historii.

W społecznościach pre-kolumbijskich, z jedynym wyjątkiem Majów, historię przekazywano ustnie i nie jest ona mniej prawdziwa i wierna od słòw wyrytych na kamieniu, w glinie, na papirusie lub papierze. Dla Indianina słowo jest energią spotykającą inne energie i nie może być zamknięte w sztywności zasad lub przedmiotòw. Dla wszystkich narodòw zachowujących bliski związek z ich pochodzeniem słowo jest święte i musi być przekazywane w święty sposób. A sposobem najbliższym Wielkiego Ducha, jak mawiają Sioux, jest "Święty Ptak Pamięci." Historia każdego narodu to "Słowo Przodków", a zatem musi być przekazywana z bezwzględną lojalnością i szacunkiem. Starcy, a przede wszystkim Szamani są strażnikami historii, są za nią odpowiedzialni, są prawdziwymi encyklopediami, są żywymi wspomnieniami przodków, ktòre to wspomnienia przekazują poprzez słowa i pozostawiają je w spadku tym, którzy "zaczynają stawiać kroki tam, gdzie ich kroki się kończą".

Powieść: Eldy Fossi -

"Będę mòwił głosem wiatru"

Postęp.

Drugim, wspólnym uprzedzeniem jest koncepcja postępu. Postęp, tak jak rozumie go Zachòd, znajduje się poza obrębem ewolucyjnych programów Indian, stanowi wręcz przeciwieństwo, kontrast już w samym tego słowa znaczeniu, które zakłada liniową ścieżkę, wciąż do przodu, bez powrotu.

W pojęciu Indian wzrost ma miejsce wewnątrz własnej świadomości, w harmonii z prawami Ziemi i Kosmosu, w kręgu czasu, ktòry odchodzi i powraca jak fale morza, bez liniowej progresji.

Każdy punkt na łuku czasu jest taki sam dla każdej generacji. Problemem jest to, że często mylimy pojęcie postępu z ewolucja technologiczna.

Powieść Eldy Fossi:

"Będę mówił głosem wiatru"

Bez religii ?!

Już kronikarze Christophera Columbusa zignorowali zasady Antropologii Kulturowej określając Indian, biało na czarnym, „nędznymi istotami bez religii”, tych samych Indian, którzy przyjmowali ich hojnie, i których nazwa była owocem pamiętnego historycznego nieporozumienia, a przecież harmonijnie i przyjemnie brzmiąca w uszach tych mężczyzn i kobiet, którym odebrano kulturę, ale nie głęboko religijnego ducha: brzmi dobrze, ponieważ zmieniając akcent "Indios" staje się "in Diòs", "w Bogu". A Indianie obu Ameryk wyczuwają Ducha w każdym działaniu, w każdej chwili i bez przerwy poszukują Jego obecność poprzez Symbole. Dla nich dar mistycznych wizji jest najwyższym celem wszelkiego życia. Zarzut życia bez religii jest dla tych ludzi, być może, największym i najgrubszymi nićmi szytym przesądem.

Powieść Eldy Fossi:
„Będę mówić głosem wiatru”

Kultura Indian ma etyczny fundament, widoczny we wszystkich zachowaniach społecznych i skierowanych do środowiska. Ziemia dla Indian jest Matką, dawcą darów życia, przynależnością i tożsamością. Możemy w ten sposób łatwo zrozumieć jakie skutki psychologiczne i socjologiczne miała dla nich deportacja w nieznane terytoria, ponadto pozbawione cech życia i kultury.

Powieść Eldy Fossi:
„Będę mówić głosem wiatru”

I tak oto biali Amerykanie i Kanadyjczycy, w swym uprzedzeniu oraz, tutaj muszę zaznaczyć, oczywistej złej wierze, z pewnością zrozumieli zwartą w niej siłę, jeśli zabronili w rezerwach, przez dziesięciolecia, istnienia powiększonej rodziny, to jest współistnienia w indiańskiej rodzinie dziadków i krewnych ze starszego pokolenia...

Tych dziadkòw, którzy podczas długich zimowych wieczorów, w tipi przytulonych do stokòw gór lub w letnie wieczory, przy ognisku, opowiadali historie, które miały korzenie w mitologii i tradycjach plemiennych ...

Powieść Eldy Fossi:
"Będę mówił głosem wiatru"

Ziemia, jaka Matką, musi być szanowana - dowiedział się każdy Indianin w kręgu czasu i jego aura, ciało pełne energii, by zacytować Castaneda, powinno być wzmocnione myślami o pokoju i harmonii ... Jak ma się do tego, w tych latach, aura Ziemi?
Ziemia jest kobieca, jest przyjmowaniem i wyżywieniem. I tu pojawia się charakter "prawej półkuli" tych narodów wojowników, czyli uprzywilejowana natura intuicji, pozazmysłowego postrzegania oraz snòw jako narzędzi wiedzy, wyobraźni, wizji całościowej oraz okrągłej idei czasu; wszystko to przeciwko naszej kategorii "lewej półkuli mózgu", opartej na rozumowaniu, logice analitycznej, możliwości obliczania i przewidywania czasu o charakterze liniowym. Nie jest przypadkiem, że centralnym punktem mitologii Sioux, na przykład, jest wizytacja bogini Whope, White Buffalo Lady, kobiecego bóstwa okaziciela przykazań etycznych zachowań, podstawowego źródła emocjonalnego bezpieczeństwa i punktu odniesienia oraz spójności.

Powieść Eldy Fossi:
"Będę rozmawiał głosem wiatru"

Antropologia uczy nas, że nie ma lepszych lub gorszych kultur i cywilizacji. Naszą planetę charakteryzuje mnogość cywilizacji, każda spójna jedność powinna być traktowana z perspektywy wnętrza jej aspektòw, które są tym, co jest rozumiane jako kultura. I, niestety, muszę powiedzieć, że zamieszanie między kulturą a technologią prowadzi do zawyżania mniemania o „białej kulturze”. Zawyżanie owo nie dotyczy jedynie opinii publicznej o niewymagającym podniebieniu, ale także znakomitych głosòw, ktòre doprowadziły w XIX wieku w Ameryce do powstania Manifest Destiny Teory, według której Biały Człowiek, jako istota wyższa, ktòrego sukcesy były manifestacją boskiej aprobaty, miał prawo i obowiązek kierowania sumieniem i życiem istot niższych ... I Indianie musieli być tymi z niższego szczebla, jeśli jako ostatni otrzymali prawo do korzystania z praw obywatelskich w 1924 roku, Indianie, którzy zamieszkiwali tę ziemię jako pierwsi i dostarczyli ją w stanie nienaruszonym przyszłym pokoleniom ...

Powieść Eldy Fossi:
„Będę mówić głosem wiatru”

Trudno powiedzieć co jest bardziej zawstydzające: nieuczciwe metody stosowane podczas białej ekspansji na zachód, czy "zabiegi" zarezerwowane Indianom po ich porażce: „Po zburzeniu struktury społecznej oraz władzy trybalnej nastąpiło wejście obowiązujących przepisòw: zakaz tańcòw, rytuałòw, w skrócie niszczenie kultury („pogańskiej” według białych) ... Dzieci były w zasadzie porywane i przymuszane do uczęszczania do szkół państwowych; ścinano im włosy, pozbawiano tradycyjnych ubrań. Nie wolno im było mówić w ich własnym języku ... Tych, którzy trwali w tradycyjnym stylu życia i tych, którzy uciekali chwytano i wtrącano do więzienia. Nawet sprzeciwiający się rodzice byli aresztowani. W miarę możliwości dzieci były przetrzymywane w szkołach przez okrągły rok, aby oderwać je od wpływòw ich rodzin”...

Pewnego dnia misjonarz postanowił porozmawiać z grupą Indian z plemienia Sioux o stworzeniu świata. Wyjaśnił, że Bóg stworzył wszystko w sześć dni, opowiedział historię pierwszych rodziców i ich niewierności. Indianie wysłuchali i uprzejmie podziękowali misjonarzowi za jego historie, za ktòrą postanowili mu się odwzajemnić. Jeden z Indian opowiedział więc starożytną tradycję o początkach kukurydzy. Ale misjonarz otwarcie okazał obrzydzenie i pogardę dla indiańskiego mitu. Tak więc, Indianin, który opowiedział historię, zwrócił się do misjonarza:

"Mój bracie, wydaje mi się, że nie masz dobrze zakorzenionych zasad cywilizowanego świata ... Widziałeś, ze szanując te zasady, wysłuchaliśmy cię i uwierzyliśmy w twoją historię. Powinieneś był zrobić to samo dla nas."

Stosunek do Ziemi chcę wyrazić w słowach Chiefa Seattle (1853):
Nauczcie wasze dzieci tego,
czego my nauczyliśmy nasze dzieci.
Że Ziemia jest naszą Matką.
Wszystko to, co dzieje się z Ziemią,
dzieje się dzieciom Ziemi.
Człowiek nie utkał sieci życia.
Jest jedynie jedną jego nicią.
Cokolwiek uczyni tkaninie,
uczyni sobie.
Ziemia nie należy do Białego Człowieka.
Biały Człowiek należy do Ziemi.

"Mój synu, moje ciało powraca do łona Matki Ziemi. Moja dusza wkrótce pójdzie na spotkanie z Wielkim Duchem. Kiedy mnie już nie będzie, myśl o swoim kraju. Musisz prowadzić swoich ludzi. Oni od ciebie tego oczekują. Zawsze pamiętaj, że twój ojciec nie sprzedał ziemi. Musisz zamknąć uszy, gdy ktoś zechce przekonać cię do podpisania sprzedaży domu. Za kilka lat biali ludzie cię otoczą. Oni już położyli swoje oczy na naszej ziemi. Synu mój, nigdy nie zapomnij słów ojca, ktòry umiera. Ta ziemia kryje kości twojego ojca. Nigdy nie sprzedaj kości twojego ojca i twojej matki."

Słowa ojca do młodego wodza plemienia Nez Percè, ktòrego biali nazywali Chief Joseph

Crazy Horse marzył i odszedł do świata, w którym nie ma niczego z wyjątkiem Dusz (wieczne idee) wszystkich rzeczy. To jest PRAWDZIWY świat, który znajduje się ukryty za tym, w ktòrym żyjemy teraz, a wszystko co widzimy jest tylko cieniem tego PRAWDZIWEGO świata.

Wiedziałem, że to, co Realne, było daleko (od naszego świata),

i że zamglony sen tego, co Realne, był tu.

(Hehaka Sapa, in Black Elk Speaks)

Nie można odebrać człowiekowi jego wychowania: nie może być ono ani odebrane, ani sprzedane. Każdy z nas musi zdyscyplinować swój własny charakter i stworzyć własną osobowość. Lekceważąc ten obowiązek upadamy i jesteśmy temu upadkowi winni.

(Sioux)

W prawie wszystkich rdzennych plemionach amerykańskich kobiety były siłą napędową gospodarki plemienia i to one zapewnić miały sprawne funkcjonowanie codziennego życia. W niektórych plemionach, między innymi nalażących do rodziny Apache, kròlował matriarchat.

Zadania kobiet były niezliczone: oprawianie skòr zwierząt, wądzenie mięsa, szycie ubrań, z mokasynami włącznie. Kobiety były niezwykle biegłe i doświadczone w oprawianiu skòr zwierzęcych; sprawiały, że były miękkie jak tkaniny (kobieta mogła wyprwawić do 4 skòr bizona dziennie). Ròwnież to kobiety zbierały owoce, przerabiały kukurydzę i proso, gotowały, rozkładały i demontowały namioty, ktòre były ich własnością i, oczywiście, wychowywały dzieci.

Formy "zalotòw" były liczne: wśród nich ròwnież bezpośrednia próba dialogu i związku z kobietą lub wykorzystanie możliwości wysłania prezentòw jej rodzicom. Nie brakowalo chwil "romantycznych", podczas których Indianie wyrażali swe uczucia wierszem i pieśnią:

"Pozwól mi być opaską na twoim czole, aby być bliżej twoich myśli. Pozwól mi być jądrem kukurydzy rozbitej twoimi zębami. Pozwól mi być na twoim karku, turkusowym od ciepłej burzy twojej krwi! Pozwòl mi być kolorową wełną z krosna, wełną ślizgającą się między twoimi palcami. Pozwól mi być jedwabną tuniką na przypływach i odpływach twego serca. Pozwól mi być piaskiem w mokasynach, ośmielającym się pieścić palce twoich stóp. Pozwól mi być twoim snem w nocy, gdy w czarnych ramionach snu wzdychasz."

Poszanowanie praw człowieka w USA jest więc bardzo labilne, a dowodzi tego zwłaszcza traktowanie zarezerwowane dla indianskich więźniów politycznych (których my uważamy za jeńców wojennych), składające się z tortur fizycznych i psychicznych, prób modyfikacji zachowań - aż do zastosowania lobotomii. W rzeczywistości jesteśmy bardzo zaniepokojeni losem naszych indiańskich braci przebywających nadal w więzieniu i mamy nadzieję, że dzięki solidarności wszystkich narodów - miłośników praw obywatelskich i praw człowieka oraz dzięki mobilizacji międzynarodowej opinii publicznej, Stany Zjednoczone prędzej czy później zmuszone sostaną do przestrzegania najbardziej podstawowych praw człowieka w stosunku do swych więźniów.

Och, Wielki Duchu, którego głos słyszę na wietrze, którego oddech daje życie wszystkim rzeczom. Wysłuchaj mnie. Potrzebuję Twojej siły i mądrości, pozwól mi chodzić w urodzie tego życia i pozwòl, by moje oczy zawsze oglądały czerwień i purpurę zachodu słońca. Spraw, aby moje ręce szanowały naturę we wszystkich jej formach, a moje uszy słyszały Twój głos. Spraw, bym był mądry i bym rozumiał Twoje plany względem mojego narodu. Pomóż mi zachować spokój i siłę wobec tych wszystkich, którzy staną przeciwko mnie. Pozwól mi czerpać naukę z każdego liścia i każdej skały. Pomóż mi odnaleźć czyste myśli i działania, aby pomóc innym. Pomóż mi znaleźć współczucie bez przytłaczającej kontemplacji siebie. Szukam siły nie po to, bym był większy niż mój brat; szukam siły do walki z moim największym wrogiem: z sobą. Uczyń mnie zawsze gotowym, by przyjść do Ciebie z czystymi rękoma i oczami uniesionymi w górę. I wtedy, gdy życie więdnie tak jak gaśnie słońce, mój duch będzie mògł przyjść do ciebie bez wstydu.

(Walking Bison)

Słowa Indian Osage: Całe życie jest święte ... więc to wszystko, co ma w sobie energię, czy jest aktywne jak wiatry i chmury, czy pasywne jak przydrożny kamień . Nawet najbardziej powszechnie spotykane kamienie i kawałki drewna mają swoją własną duchową istotę, która powinna być czczona jako przejaw tej tajemniczej mocy, która przenika wszystko, wypełniając sobą Wszechświat.

Wszystko na ziemi ma swój cel, każdej chorobie odpowiada zioło, ktòrym można ją leczyć i każdy człowiek ma swoje przeznaczenie.

Jest wiele szaleństwa w tej waszej tak zwanej cywilizacji. Jak szaleńcy, wy, biali, biegniecie za pieniądzem, tak długo, aż brakuje wam czasu, by go wydać. Plądrujecie lasy i grunty, marnujecie energię naturalną, tak jakby po was nie było już żadnego ludzkiego pokolenia, które w równym stopniu będzie potrzebowało tego wszystkiego, by przeżyć. Zawsze mówicie o lepszym świecie, ktòrego nie posiadacie, podczas gdy budujecie potężną broń, by zniszczyć świat, ktòry macie teraz.

(Walking Buffalo, Stoney)

Posłuchaj mistrzów natury.

Spójrz na drzewa, poczuj wiatr i deszcz,

obserwuj zwierzęta i wszystkie żywe istoty;

odkryjesz, że mądrość nie tkwi jedynie w książkach,

ale tę najwyższej jakości znajdziesz w bliskim kontakcie ze wszystkim, co nas otacza.

(Lakota)

Indianie Maya wyrażali całkowitą empatię z bytem innej jednostki ludzkiej w formie powitania ...Na zawołanie: "Lak'ech" (jestem drugim Ty), odpowiadano: "Hala Ken" (jesteś drugim Ja).

Historycy i antropolodzy przekopali wzdłuż i wszerz ziemie naszego kraju, aby odkryć historię zachodniej półkuli. Ale nie znaleźli więzień. Nie znaleźli więźniòw. Nie znaleźli szpitali psychiatrycznych ...

(Philip Deere, Muskogee-Creek Native American)

Wszystko co daje życie jest kobietą. Kiedy mężczyźni zaczną pojmować relacje we wszechświecie, o ktòrych kobiety zawsze wiedziały, wówczas świat zacznie się zmieniać na lepsze.

(Lorraine Canoe, Mohawk)

Ziemia jest żywa,

gòry mòwią,

drzewa śpiewają,

jeziora mogą myśleć,

kamienie mają duszę,

skały mają jakąś siłę.

(Lame Deer, Sioux)

Powiedziano mi, że pozycja kobiet w społeczeństwie jest dowodem poziomu jego cywilizacji; pozycja Indianek była solidna ... niemniej jednak, rola kobiet w świecie Indian była przedmiotem ustawicznej dezinformacji ze strony białych. Indianka była opisana jako niewolnica, ponieważ to do niej należały najcięższe i najtrudniejsze zadania codziennie, tak jakby polowania i wojny prowadzone przez mężczyzn nie były również zadaniami trudnymi i niebezpiecznymi. W indiańskim świecie żadna praca nie była uznawana za upokarzającą: opieka nad dziećmi, gotowanie, garbarstwo, szycie, wyszywanie...wszystkie te prace wykonywane były przez kobiety, ktòre trudniły się bardzo często nawet pracą na roli, wspomagane przez mężczyzn, o ile byli oni obecni w obozie. Wyjątkowego znaczenia nabierały, na przykład, kobiece fryzury, przygotowywane codziennie przez ich mężów.

Ziemia jest dla nas wszystkim. Bez niej nasza kultura, nasz język i nasze tradycje wyginą bezpowrotnie. Matka Ziemia urodziła i wykarmiła kultury rdzennych swych mieszkańców, a związek z Nią zapewnił nam przetrwanie pomimo złych warunków, w których żyjemy.

Słuchaj, bo inaczej twój język uczyni cię głuchym.

(przysłowie indiańskie)

Nie daruj głodnemu ryby. Podaruj mu wędkę i naucz go łowić.

(przysłowie indiańskie)

Można doprowadzić konia do wodopoju, ale nie można zmusić go do picia.

(przysłowie indiańskie)

Kiedy raz spróbowałeś wody z tej rzeki, nie będziesz już mógł żyć szczęśliwie z dala od niej.

(przysłowie indiańskie)

"Nazywam się Tsoai-talee, więc jestem Tsoai-talee. Tak więc jestem.

Pewien bajarz, Pohd-lohk, dał mi moje imię. Uważał, że życie ludzkie bierze swòj początek z imienia, jak rzeka bierze swój początek ze strumienia."

- fragment z powieści: "Imiona" (N.Scott Momaday)

W świecie Indian, przy braku rzeczywistej organizacji państwowej, obce było pojęcie autorytaryzmu. Wszystkie plemiona oraz klany miały wodza, ktòry nie był jednak przywódcą politycznym. Był przywòdcą charyzmatycznym, a członkowie klanu czy plemienia nie byli zobowiązani do posłuszeństwa. Wòdz był zasadniczo rzecznikiem społeczności, kimś z talentem do pertraktacji lub targowania się z innymi liderami, a także dzielnym wojownikiem o cennych umiejętnościach i wielkiej charyzmie. Wòdz musiał mieć bardzo specyficzne cechy charakteru. Przede wszystkim musiał odznaczać się hojnością i umiejętnościami oratorskimi - wielu Wodzòw indiańskich pozostawiło tego dowody. Zazwyczaj rola Wodza nie była dziedziczna i opierała się na dowodach indywidualnej mądrości cywilnej, a nie jedynie na odwadze w czasie wojny.

Wśród Indian pojęcie „własności prywatnej” było bardzo ograniczone i elastyczne: można powiedzieć, że Indianie nie „zajmowali” terytorium, ale je „używali”. System ekonomiczny Indian opierał się na równowadze ekologicznej: potrzeby materialne zostawały zaspokojone bez „zużywania” lub niszczenia natury. Obowiązek zachowania zasobów naturalnych był kodeksem postępowania, który był przekazywany z ojca na syna. Szacunek dla przyrody był również podyktowany względami religijnymi i koncepcjami filozofii ich życia: w oczach Indianina w każdej rzeczy znajduje się Duch; zjawiska fizyczne są przejawami boskości i boskiej obecności.

Kobieta miała znaczny wpływ na życie plemienia. Brała udział w działaniach społecznych i - na przykład u Irokezòw - odgrywała również rzeczywistą rolę politiczną. Kobiety wchodziły w skład Wielkiej Rady, by sugerować jakie ważne decyzje należy podjąć w najbliższym czasie. Wielka Rada Kobiet miała prawo do odwołania Wodza ze stanowiska i mogła nawet zapobiec niekorzystnemu dla plemienia wyborowi.

Najbardziej spójnym motywem w opisach "Nowego Świata" po jego „odkryciu” był podziw nad osobistą wolnością Indian, w szczególności ich niezależnością od rządzących. To właśnie wtedy Europejczycy po raz pierwszy zdali sobie sprawę z możliwości życia w harmonii i dobrobycie społecznym bez autorytetu władcy. Nowiny te dotarły do Europy w formie licznych traktatòw filozoficznych i politycznych. Europa była pod wrażeniem nieobecności wśròd Indian sędziów, robotników przymusowych, bogactwa, ubóstwa i dziedzictwa. Niewątpliwą prawdą było to, że technicznie nierozwinięci Indianie żyli w bardziej sprawiedliwych i równych warunkach społecznych. To realny przykład sprowokował wśròd wielu Europejczyków narodziny idei i projektów mających na celu zmianę Europy poprzez włączenie niektórych indiańskich ideałów wolności do jej własnego świata. Prawie wszystkie te projekty dotyczyły rewolucyjnych zmian w celu obalenia monarchii, arystokracji i kościoła, a czasem nawet zniesienia pieniędzy i własności prywatnej. Również Amerykanie nie wymyślili federalizmu, ale potrafili go historycznie opatentować. 

To Indianie wymyślili federalizm. Amerykanie oparli się jedynie na wzorze wziętym ze struktury Ligi Irokezów (Long House).

W społeczeństwach, które miały wodzów, słowo wodza nie miało skuteczności prawa. Alaykin z argentyńskiego plemienia Chaco mawiał:

"Gdybym musiał użyć rozkazów lub siły w stosunku do moich towarzyszy, mogliby oni natychmiast odwrócić się ode mnie. Wolę być kochany niż budzić w nich lęk. "

Wòdz, który próbował zachowywać się jak szef, zostawał porzucony.

Indianie krytykowali w szczególności europejską obsesję na punkcie pieniędzy, która zmuszała europejskie kobiety do sprzedawania ich ciał pożądliwym mężczyznom i zmuszała mężczyzn do sprzedawania ich życia do armi chciwych ludzi, którzy używali ich, aby podporządkować sobie kolejnych ludzi. Zdaniem Huronów, na przykład, Europejczycy tracili wolność w nieustannym używaniu pojęć "moje" i "twoje". Jeden z Huronòw wyjaśnił:
"Rodzimy się wolnymi i zjednoczonymi braćmi, każdy z nas jest tak samo wielkim panem jak inni, podczas gdy wy wszyscy jesteście niewolnikami jednego człowieka. Jestem panem mojego ciała, decyduję o sobie, robię to, czego pragnę, jestem pierwszym i ostatnim z mojego narodu, a podlegam jedynie Wielkiemu Duchowi."
Huroni żyli bez klas społecznych, bez odrębnego rządu opartego na systemie pokrewieństwa i bez własności prywatnej. Ich społeczeństwo było uporządkowane, choć pozbawione oficjalnego rządu narzucającego taki porządek.
(Coś dla nas do przemyślenia ...?)

Kiedy Amerykanie próbują wrócić do ich demokratycznego dziedzictwa poprzez literaturę francuskich i brytyjskich myślicieli politycznych Oświecenia, często zapominają, że myśli ich były silnie uformowane przez demokratyczne tradycje oraz naturalny stan życia Indian amerykańskich. Pojęcie „szlachetnego dzikusa” pochodzi głównie z pism dotyczących Indian amerykańskich i nawet jeśli obraz ten został wyidealizowany i zniekształcony, pisarze ograniczyli się do wyidealizowania i zniekształcenia czegoś, co naprawdę istniało. Indianie naprawdę żyli w warunkach wystarczająco demokratycznych, byli egalitarni i żyli w większej harmonii z naturą.
Nowoczesne narody demokratyczne oparte na egalitarnych zasadach i federalnych uprawnieniach rządu pochodzą z unikalnej fuzji idei politycznych i instytucji europejskich oraz indiańskich wzdłuż wybrzeża Atlantyku pomiędzy 1607 i 1776 rokiem. Nowoczesna demokracja jaką dzisiaj znamy jest dziedzictwem zaròwno Indian amerykańskich, zwłaszcza Irokezòw i Algonquinòw, jak i osadników angielskich oraz francuskich teorii politycznych z wszystkimi nieudanymi próbami Greków i Rzymian.
Chociaż w dzisiejszych czasach pojęcie "szlachetnego dzikusa" zostaje zazwyczaj wydrwione lub zawarte w jakimś historycznym przypisie jako ciekawy pomysł w mniej lub bardziej świadomej epoce, myśl ta ma charakter wielkości i znaczenie o wielkich konsekwencjach.
"Szlachetny dzikus" reprezentował nowy ideał ludzkich relacji politycznych, które przekształciły się w setki teorii politycznych, które przemierzały świat przez ostatnie pięćset lat. Odkrycie nowych form życia politycznego w Ameryce rozpętało wyobraźnię myślicieli Starego Świata, pozwalając im śnić o utopiach, socjalizmie, komunizmie, anarchii i dziesiątkach innych form społecznych. Trudno jest znaleźć teorie lub ruchy polityczne ostatnich trzech stuleci, które nie wykazałyby wpływu tego nadzwyczajnego przebudzenia politycznego wywołanego przez Indian na Europejczykach. Na przykład w 1907 roku, dzięki esejom Thoreau, który propagował pokojową "indywidualistyczną anarchię" Indian amerykańskich, Gandhi wybrał odpowiednie środki walki o niepodległość Indii. Zamiast inicjować wojnę o wyzwolenie, promował pokojowy ruch obywatelskiego nieposłuszeństwa. To samo dotyczy Martina Luthera Kinga Jr., ktòry w taki sam sposòb położył kres wszelkim rasizmom w Stanach Zjednoczonych.

To Indianie wymyślili federalizm, ale opatentowały go Stany Zjednoczone...
Amerykanie poszli za modelem Ligi Irokezów nie tylko w kategoriach ogólnych, ale także w wielu konkretnych przepisach Kaianerekowa. W zgodzie z Kaianerekowa, "sachem" nie byli wodzami (rola często związana z lidership na wojnie). "Sachem" nigdy nie mógł uczestniczyć w wojnie w oficjalnej roli "sachem". Jeśli zamierzał zejść na ścieżkę wojenną, musiał tymczasowo porzucić swòj urząd i stać się zwykłym wojownikiem. Tradycja wielu plemion indiańskich promowała wybòr przywódcòw na czas pokoju i wojny. Osadnicy również postępowali zgodnie z tym modelem, rozróżniając władze cywilne i wojskowe. Członkowie Kongresu, sędziowie i inni urzędnicy nie mogli pełnić funkcji przywódców wojskowych bez wyrzeczenia się urzędu, do którego zostali wybrani; analogicznie, przywódcy wojskowi nie mogli zostać wybrani do urzędów cywilnych bez uprzedniej rezygnacji z rangi wojskowej. Kontrastuje to z tradycją brytyjską: przywòdcy wojskowi i kościelni często stawali się członkami Izby Lordów i często pełnili także ważne role polityczne, nawet w Izbie Gmin. Analogicznie, ta niemożność oddzielenia władzy cywilnej od militarnej zgubiła wielu naśladowców amerykańskiej demokracji, zwłaszcza w Afryce i Ameryce Łacińskiej.
Gdyby jakikolwiek "sachem" okazał się niepoprawny w oczach ludności lub gdyby stracił zaufanie swojego elektoratu, kobiety z jego klanu postawiłyby go przed sądem i oficjalnie wydaliły, po czym ròwnież kobiety wybrałyby nowego "sachem". Ta idea impeachmentu lub oskarżenia była sprzeczna z tradycją europejską, w której władca panował aż do śmierci, nawet jeśli stracił rozum lub stał się niezdolny, jak w przypadku Jerzego III. Amerykanie poszli za irokezyjskim precedensem, aby zawsze zastanawiać się nad sposobami uwolnienia się w razie potrzeby od swoich szefòw, ale Ojcowie Założyciele nie mieli żadnej ochoty pójść za przykładem Irokezów, przyznając kobietom prawo do głosowania lub jakąkolwiek inną pierwszoplanową rolę w strukturze politycznej!

Religia jest dla ludzi, którzy boją się pòjść do piekła.

Duchowość jest dla tych, którzy już tam byli.

(Vine Deloria)

Pewien Indianin Cherokee nauczał swoje wnuki.

Powiedział im tak:

"Wewnątrz mnie odbywa się walka. To straszna walka.

Walczą dwa wilki: jeden reprezentuje strach, złość, zazdrość, smutek, żal, chciwość, arogancję, użalanie się nad sobą, poczucie winy, urazę, poczucie niższości, kłamstwa, fałszywą dumę, poczucie wyższości i ego.

Drugi to radość, pokój, miłość, nadzieja, chęć zrozumienia, hojność, prawda, współczucie i wiara.

Taka sama walka odbywa się wewnątrz was i każdej innej osoby."

Dzieci myślały o tym przez chwilę, po czym jedno z nich zapytało:

- Który wilk wygra?

- Ten, którego będę karmił – odpowiedział stary Indianin.

Biały człowiek mówi o Jezusie – my z Nim rozmawiamy.

Pokój i szczęście są dostępne w każdej chwili. Pokój jest na każdym kroku. Powinniśmy chodzić ręka w rękę. Nie ma politycznych rozwiązań dla problemów duchowych. Pamiętaj: jeśli Stwórca umieścił coś tam, to jest to w odpowiednim miejscu. Dusza nie miałaby tęczy, jeśli oczy nie miałyby łez.

Niech gwiazdy trzymają Twój smutek z dala,

Niech kwiaty wypełniają Twoje serce pięknem,

Niech nadzieja zawsze ociera Twoje łzy.

A przede wszystkim, niech cisza uczyni Cię silnym.

(Dan George)

Zawsze idź do przodu z odwagą

Gdy masz wątpliwości, zachowaj spokój i czekaj;

Gdy nie ma już wątpliwości, dla ciebie to idź naprzód z odwagą.

Tak długo, jak panuje mgła, staraj się zachować spokój;

Bądź spokojny, dopóki słońce nie rozwieje mgły.

A gdy to się wydarzy…

Wtedy działaj z odwagą.

(Wódz Ponca, Biały Orzeł)

O Wielki Duchu, pomóż mi zawsze mówić prawdę i cicho słuchać z otwartym umysłem, gdy inni mówią, i pamiętać, że pokój można znaleźć w ciszy.

(modlitwa Cherokee)

Pierwszy, najważniejszy sygnał, to ten, który pochodzi z ludzkiej duszy, kiedy uświadamia sobie ona swój związek i jedność z wszechświatem. Kiedy zdaje sobie ona sprawę, że w centrum wszechświata mieszka Duch i że to centrum jest wszędzie, w każdym z nas.

(Black Elk – Oglala Sioux)

UMUKE ... oznacza „serce świata” i jest bardziej znana jako Sierra Nevada di Santa Marta (jeden ze szczytòw "de los Andes" w Kolumbii), który znajduje się ponad 6000 metrów nad poziomem morza.
Wioska ta jest dziedzictwem kultury Indian TAYRONA i ARAGUACOS, ktòrzy nadal, dzisiaj, zmagają się z wielkimi apetytami wielkich koncernòw światowych zainteresowanych tymi obszarami bogatymi w minerały i źródła wody. Na dole widać wspaniałą osadę społeczności Ikù (Arhuaca).

Pytanie do Rona Two Bulls, indiańskiego aktywisty:

- Jak my, Europejczycy, możemy wam pomóc?

Ron odpowiedział:
- Kształcąc...edukujcie, edukujcie
waszych ludzi, jeśli naprawdę chcecie nam pomóc!

(...o wiele łatwiej krzywdzić całe narody, gdy świat o nich nie wie...)

Najwyższym powołaniem kobiety jest doprowadzenie mężczyzny do jego duszy, aby zjednoczyć go ze Źródłem.

Najwyższym powołaniem mężczyzny jest ochrona kobiety, aby mogła swobodnie chodzić po nieuzbrojonej ziemi.

- przysłowie Cherokee

°

Był marzec 1973 roku. Aktor nigdy nie odebrał Oscara za „Ojca chrzestnego”. W swoje miejsce wysłał młodą dziewczynę z plemienia Apaczy, Sacheen Littlefeather i napisał list, który wciąż jest aktem oskarżenia przeciwko władzy. Marlon Brando pisał: „Przez dwieście lat mówiliśmy Indianom, którzy walczyli o swoją ziemię, swoje rodziny i prawo do wolności: „złóżcie broń, przyjaciele, a będziemy mieszkać razem”; i gdy złożyli broń, my ich zabiliśmy.

Kłamaliśmy, pozbawiliśmy ich ziemi. Zmusiliśmy ich do podpisania oszukańczych umów, które nazywaliśmy „traktatami” i których nigdy nie dotrzymaliśmy. Zamieniliśmy ich w żebraków na kontynencie, który dał im życie (...). Kiedy indiańskie dzieci oglądają telewizję i filmy, kiedy widzą, jak ich rasa jest przedstawiana w filmach, ich umysły cierpią w sposób, którego nie potrafimy sobie wyobrazić. Jeśli nie jesteśmy aniołem stróżem naszego brata, przynajmniej nie bądźmy jego katem."

Zanim skończyłem sześć lat, moi dziadkowie i mama nauczyli mnie, że gdyby wszystkie zielone rośliny, które wyrosły, zostały zabrane z ziemi, nie byłoby życia. Gdyby wszystkie czworonożne stworzenia zostały zabrane z ziemi, nie byłoby życia. Gdyby wszystkie skrzydlate stworzenia zostały zabrane z ziemi, nie byłoby życia. Gdyby zabrano wszystkich naszych krewnych, którzy pełzają, pływają i żyją na ziemi, nie byłoby życia. Ale gdyby wszystkie istoty ludzkie zostały zabrane, życie na ziemi by kwitło. Oto jak mało ważni jesteśmy.

- Russell Means, Oglala Lakota Nation -

Wojownik nie jest żołnierzem.

Żołnierz jest szkolony do walki i by wykonywać rozkazy.

Wojownik potrafi myśleć i walczyć tylko w ostateczności.

Wojownik jest pierwszym, aby odpowiadać na zagrożenia i ostatnim by uciekać.

Śmieje się w najtrudniejszych chwilach i kocha te najlepsze.

Wojownik nie jest nikogo zwolennikiem, ani nie jest liderem, z wyjątkiem wielkich wyzwań.

Wojownik uczy się od zwierząt, gór i rzek.

Szanuje wszystkie rzeczy na powierzchni ziemi, jak gdyby były w jego sercu.

Dla wojownika wszyscy mężczyźni, kobiety i wszystkie duchy są sobie równi.

Wojownik nigdy nie błaga. Nie przyznaje się, ani nie wpada w beznadzieję lub rozpacz.

Wojownik troszczy się o najsłabszych i najmniejszych jego braci,nawet jeśli musi się poniżyć w oczach swoich wrogów.

Szuka mądrości w wielu rzeczach i uczy się od świtu u wszystkich nauczycieli.

Wojownik szanuje braci i siostry wobec wielkiego Ducha oraz nie toleruje lekceważenia dla Matki Ziemi!

- Windwalker, Blackfoot -